Grunneger toal Archieven - NoordPRoof Producties

n Oogstverhoal oet noadoagen van herenboeren op t Hogelaand

Ien 2019, persies sesteg joar noa dij waarme en dreuge zummer van 1959, schrift Bé Kuipers t verhoal van de dattienjoarege Nanko, zien olders en zien kammeroaden. Nanko waarkt ien 1959 veur t eerst ien grode vekaanzie op baauwboerderij van boer Diekhoezen op t Hogelaand, soamen mit zien pa, dij doar aarbaider is. Hai krigt ien zien jeugd en ook doar op boerderij te moaken mit leste restanten van t standsverschil tussen boeren en aarbaiders. En dat apmoal ien dij waarme, dreuge zummer van ’59. Aan t ènd van dij vekaanzie is doar t ienhoalen van t riebe koren dat op laand ien hokken staait, mit de draaigen van n dikke dunderbui. Doarbie gaait ter wat vrezelk mis mit ‘hijs’, n elektrische toakel-ienstelloatsie om t groan ien goulen te toakeln ien grode schuur van boerderij. Schriever geft doarbie n mooie schets van t boerenbedrief ien viefteger joaren op t Hogelaand, mit opkommende mechanizoatsie en hou aarbaiders doar dou tegenaan keken.

Het verhaal van Yp, de steenfabrieksarbeider Het boek vertelt het indringende verhaal over sociale armoede, werk en huisvesting in de periode 1860-1890. Over de armsten, degenen die werden uitgebuit, het steenfabrieksvolk. ‘Tiggeljong’ Yp, de Hogelandsters sprekende hoofdpersoon, wil zich hieraan ontworstelen. Deze historische roman is gebaseerd op werkelijk vertelde verhalen van vele mensen, over hoe hun voorouders leefden en werkten in die tijd. Met enkel drie jaar lagere school staat Yp al op z’n dertiende op het land om “als een grote” zijn vader te helpen met klei spitten voor de steenfabriek. Uit pure noodzaak, om het grote, arme gezin draaiende te houden en van eten en brandstof te voorzien. En dat zes dagen in de week, veertien uur per dag! Omdat hij vooruit wil in het leven en de armoede wil ontvluchten, breekt hij met zijn verleden in Onderdendam en werkt hij zich op via de steenfabrieken bij Strating in Oude Pekela, Boogerd in Noordscheschut, Hengforden in Olst en ‘t Hoendernest in Voorst. Alles wat deze periode kenmerkt komt in zijn verhaal tot leven: de hongerwinters, de stakingen, de crises, de armenhuizen en de mechanisatie. Maar ook de liefde voor de turfschippersdochter, die door omstandigheden pas laat tot bloei komt en zijn uiteindelijke terugkeer naar Onderdendam.